بسم الله الرحمن الرحیم

يكي از اساسی ترین اشکالات مدرسه صحابه، درگیری ها و مشاجراتی است که میان علما و بزرگان آنان رخ داده است. این درگیری ها، نشانگر انحراف فکری، اخلاقی و معنوی و ... در برخی از آن هاست. یکی از مهم ترین دلائل این درگیری ها، اختلاف آنان پیرامون سنت نبوی است. پس از درگذشت رسول خدا _{صلی الله علیه و آله}، اصحاب آن حضرت، در تبیین حقایق دینی دچار اختلافات شدیدی شدند.

یکی از این اختلافات، درباره جهنمی دانستن یک زن به خاطر کشتن یک گربه است. بخاری در صحیح اش از ابوهریره و عبدالله بن عمر چنین روایت می کند:

3140 - حدثنا نصر بن علي أخبرنا عبد الأعلى حدثنا عبيد الله بن عمر عن نافع عن ابن عمر رضي الله عنهما : عن النبي صلى الله عليه و سلم قال: دخلت امرأة النار في هرة ربطتها فلم تطعمها ولم تدعها تأكل من خشاش الأرض. قال وحدثنا عبيد الله عن سعيد المقبري عن أبي هريرة عن النبي صلى الله عليه و سلم مثله

«عبدالله بن عمر روایت می کند که رسول خدا _{صلی الله علیه و آله} فرمود: زنی به خاطر اینکه یک گربه را بسته بود و او را غذا نداده بود و اجازه نداده بود چیزی همانند حشرات زمین و ... بخورد، وارد آتش جهنم شد. این روایت از طریق ابوهریرة از رسول الله _{صلی الله علیه و آله} نیز روایت شده است».

بخاري جعفي، محمد بن إسماعيل أبو عبدالله، الجامع الصحيح المختصر، ج 3، ص 1205، ناشر: دار ابن كثير ، اليمامة - بيروت، چاپ سوم، 1407 – 1987، شش جلدی، به همراه تعليق د. مصطفى ديب البغا

در همین موضوع احمد بن حنبل در مسند با سندی معتبر روایت می کند:

10738 - حدثنا عبد لله حدثني أبي ثنا سليمان بن داود يعني الطيالسي ثنا أبو عامر الخزاز عن سيار عن الشعبي عن علقمة قال: كنا عند عائشة فدخل أبو هريرة فقالت : أنت الذي تحدث ان امرأة عذبت في هرة لها ربطتها فلم تطعمها ولم تسقها فقال: سمعته منه يعني النبي _{صلى الله عليه و سلم} قال عبد الله: كذا قال أبي. فقالت: هل تدري ما كانت المرأة ان المرأة مع ما فعلت كانت كافرة وان المؤمن أكرم على الله عز و جل من أن يعذبه في هرة فإذا حدثت عن رسول الله صلى الله عليه و سلم فانظر كيف تحدث

تعليق شعيب الأرنؤوط : إسناده حسن.

علقمه می گوید: ما نزد عائشه بودیم که ابوهریره وارد شد. عائشه به او گفت: تو آن کسی هستی که روایت کردی که یک زن به خاطر بستن یک گربه و غذا و آب ندادن به او، عذاب می شود؟ ابوهریره گفت: آری از پیامبر _{صلی الله علیه و آله} شنیدم. عبدالله [بن عمر] نیز گفته است: پدرم نیز چنین گفته است.

عائشه گفت: آیا می دانی آن زنی که این کار را انجام داد چگونه زنی بوده؟ آن زن افزون بر انجام این کار، کافر بود! [علت عذاب کفر زن بوده است نه حبس و کشته شدن یک گربه] همانا مومن نزد خداوند آنقدر ارزش دارد که به خاطر یک گربه عذاب نشود. هر گاه از رسول خدا _{صلی الله علیه و آله} روایت می کنی، دقت کن چگونه روایت نقل می کنی!

الشيباني، أحمد بن حنبل أبو عبدالله، مسند الإمام أحمد بن حنبل،ج2، ص 519 و ج2، ص507، ناشر: مؤسسة قرطبة، قاهرة، شش جلدي، احاديث به همراه تعليقات دكتر شعيب الأرنؤوط

هيثمي، نور الدين علي بن أبي بكر، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، ج10، ص 311، ناشر: دار الفكر، بيروت - 1412 ق، 10 جلد

در ارتباط با دو نقل بالا، چند پرسش مطرح است:

یک: بر اساس انتقاد عائشه، صحابه ای همچون: عمر، عبدالله بن عمر و ابوهریره، حدیث نبوی مورد بحث را، به صورت غلط نقل کرده اند و قید «ایمان و کفر آن زن» را - که در فهم روایت اثر بسیار مهمی دارد - نقل نکرده اند. بر این اساس در نظر عائشه، ابوهریره، عبدالله بن عمر و پدرش متهم به کج فهمی یا سوء حافظه یا عدم دقت کافی در نقل حدیث هستند. با این حساب، آیا می توان به موارد دیگر از نقل های این سه تن از صحابه اعتماد کرد؟ احتمال نمی دهید که بسیاری از قیود را دقت نکرده اند؟ و یا در نقل روایت توجه کافی نداشته اند؟!

دو: آیا شما انتقاد عائشه را می پذیرید؟ علت جهنمی بودن آن زن کفر او است؟ آیا کشتن گربه، هیچ سهمی در جهنم رفتن آن زن ندارد؟ این در حالی است که خود عائشه اعتراف می کند که کشتن گربه نیز در جهنمی بودن او موثر است. اگر علت جهنمی بودن آن زن فقط کفر او باشد، در هر صورت او در جهنم است و کشتن و نکشتن یک گربه دخلی در ورود او به جهنم ندارد! با این وجود انتقاد عائشه به ابوهریره و عبدالله بن عمر و خلیفه دوم، نشانگر برداشت نادرست عائشه، از روایت است و حق با آن سه نفر است. آیا با این فهم غلط عائشه می توانید فقه و دین خود را از او اخذ کنید؟!

سه: آیا شما می توانید قبول کنید که خداوند به خاطر کشتن یک گربه یک انسان را به جهنم ببرد در حالی که روایات فراوان در صحیح بخاری و دیگر کتب روایی شما، وارد شده است و نشان می دهد که اگر کسی گناهانی همانند: زنا، سرقت، شرب خمر و ... انجام دهد، به صرف گفتن «لا اله الا الله» به بهشت می رود! برای نمونه، بخاری روایت می کند:

5489 - حدثنا أبو معمر حدثنا عبد الوارث عن الحسين عن عبد الله بن بريدة عن يحيى بن يعمر حدثه أن أبا الأسود الديلي حدثه أن أبا ذر رضي الله عنه حدثه قال : أتيت النبي صلى الله عليه و سلم وعليه ثوب أبيض وهو نائم ثم أتيته وقد استيقظ فقال: ما من عبد قال لا إله إلا الله ثم مات على ذلك إلا دخل الجنة. قلت وإن زنى وإن سرق ؟ قال: وإن زنى وإن سرق . قلت وإن زنى وإن سرق ؟ قال: وإن زنى وإن سرق . قلت: وإن زنى وإن سرق ؟ قال وإن زنى وإن سرق على رغم أنف أبي ذر

ابوذر روایت می کند که روزی نزد رسول الله _{صلی الله علیه و آله} رفتم، در حالی که پارچه ای سفید رنگ بر خود انداخته و خوابیده بود. پس از لحظاتی دوباره خدمت ایشان رسیدم در حالی که بیدار شده بود و گفت: «هیچ بنده ای نیست که «لا اله الا الله» بگوید و بر آن بمیرد، مگر آن که وارد بهشت می شود». گفتم: «هر چند زنا و دزدی انجام دهد؟». رسول الله _{صلی الله علیه و آله} پاسخ داد: «هر چند زنا کند و هر چند دزدی نماید!». [از روی تعجب دوباره] گفتم: «هر چند زنا و دزدی انجام دهد؟». رسول خدا _{صلی الله علیه و آله} فرمود: «هر چند زنا کند و هر چند دزدی نماید!». [از روی تعجب برای بار سوم] گفتم: «هر چند زنا و دزدی انجام دهد؟». آن حضرت گفت: «آری! برخلاف میل تو، هر چند زنا کند و هر چند دزدی نماید»!

بخاري جعفي، محمد بن إسماعيل أبو عبدالله، الجامع الصحيح المختصر، ج 5، ص 2193، ناشر: دار ابن كثير ، اليمامة – بيروت، چاپ سوم، 1407 – 1987، شش جلدی، به همراه تعليق د. مصطفى ديب البغا

چهار: مشاهده می کنید! بر اساس روایات اهل سنت، خداوند به صرف کشتن یک گربه، کافر را به آتش جهنم وارد می کند، ولی در مقابل به صرف گفتن «لا اله الا الله» از سوی مسلمان، او را بهشت می برد، هر چند پرونده ای سیاه و ننگین از زنا و دزدی و نوشیدن خمر و ... داشته باشد. دزدی، زنا و نوشیدن خمر، فساد و قباحت بیشتری دارد یا کشتن یک گربه؟ تکلیف حقوق مردمی که از زنا و سرقت آسیب و ضرر دیده اند چه می شود؟ آیا وارد شدن زناکار و سارق و ... به بهشت، بدون جبران حقوق آسیب دیدگان و لطمه خورندگان، با انصاف و عدالت و حکمت الهی سازگار است؟

جریان های سلفی و وهابی که بسیاری از اعمال و افعال را در حقیقت ایمان و کفر دخیل می دانند، چه جوابی به این روایت ها _ که با گفتن لا اله الا الله اهل بهشت هستند_ دارند؟

پنج: بنابر اعتقاد مشهور علماى شيعه، علت اصلى خلود در جهنم، كفر است. پس مى‏توان گفت كسانى كه در دوزخ جاودان مى‏شوند، عمل آنها به كفر بازمى‏گردد و در حقيقت، اين كسان در شمار كافران‏اند. اگر كسى مؤمن باشد و به خدا معرفت داشته باشد، هيچ گاه جاودانه در جهنم نمى‏ماند، بلكه اگر به علتى جهنمى شود، _مثل ظلم به انسان ها یا یک حیوان _ پس از كيفر ديدن و پاك شدن، رها مى‏شود و به بهشت راه مى‏يابد.