توضیح سؤال:

هرچند علمای بزرگ اهل‌سنت همچون حاکم نیشابوری اعتراف به پاداش زیارت امام رضا علیه السلام کرده‌اند (مشاهده مستند تصویری) ولی برخی از مخالفین مدعی هستند زیارت امام رضا (ع) به دلیل روایت شدّ الرّحال جایز نیست زیرا پیامبر فرموده است: پالان‌های شتر بسته نشود (به قصد سفر) مگر به سوی سه مسجد؛ مسجد الحرام (در مکه) و مسجد الاقصی (در بیت المقدس) و مسجد النبی (در مدینه)

پاسخ:

در پاسخ به این شبهه باید گفت این روایت از نظر خود اهل‌سنت چنین معنایی را نمی‌دهد و نظر اجماعی اهل‌سنت بر خلاف این ادعا می‌باشد و اتفاقا یکی از موارد اختلافی بین وهابیت و اهل‌سنت برداشت و فهم از روایت شدّ الرّحال است. در ادامه این مطلب، نظر علمای اهل‌سنت درباره روایت شدّ الرّحال و همچنین زیارت حضرت نبی اکرم صل الله علیه و آله و سلم را خواهیم آورد.

نظر علمای دیوبند درباره زیارت پیامبر اکرم صل الله علیه و آله

علمای دیوبند ]كه علماي حنفي اهل‌سنت ايران بزرگ شده مكتب اين مدرسه دینی در هند می‌باشند[ كتابي تحت عنوان المهند علی المفند در رد وهابیت نوشته اند که این کتاب را مولوی عبدالرحمان سربازی از علمای بزرگ اهل‌سنت ایران ترجمه کرده است.

در این کتاب در مورد شدّ الرّحال چنین آمده است:

سوال اول و دوم

1- نظر شما درباره شد رحال برای زیارت سید کاینات چیست؟

2- به نظر شما و اکابر شما از این دو امر کدام یک برای زایر پسندیده‌تر است در وقت مسافرت به منظور زیارت نیت خود رسول اکرم را داشته باشد یا نیت زیارت مسجد پیغمبر را هم بکند در حالی که عقیده وهابیه (فرقه وهابی) این است که مسافر مدینه جز زیارت مسجد پیغمبر نیت چیزی دیگر را نکند؟

و اما توضیح جواب

افضلیت سفر برای زیارت روضه اطهر

به عقیده ما و مشایخ ما زیارت مرقد مطهر سید المرسلین روحم به فدایش از بزرگترین قربت ها و از مهم‌ترین ثواب ها و موثرترین وسیله برای دستیابی به درجات بلند و حتی امری نزدیک به درجه واجبات می باشد ولو این که برای رسیدن به آن جز شد رحال (تحمل مشقت های سفر) و بذل جان و مال چاره‌ای دیگر نباشد در موقع مسافرت هم باید نیت زیارت آن حضرت بر وی ملیون ها درود و سلام را بکند و در ضمن آن، زیارت مسجد آن حضرت و سایر اماکن متبرکه و مشاهد شریفه را نیز بکند بلکه اولویت در آن است که علامه ابن همام شارح هدایه گفته است و آن این که باید زائر در موقع مسافرت نیت را صرفا برای زیارت مرقد مطهر آن حضرت خالص کند و در آن جا حاضر شود...و با این فرموده آن حضرت مطابقت دارد که هر کس که به زیارت من بیاید در حالی که جز زیارت من هیچ غرض دیگری او را بدین امر وا نداشته باشد بر من ثابت می‌گردد که روز قیامت برای او شفاعت کنم (که علما روایت را صحیح گفته‌اند)

و از عارف سامی مولانا جامی هم این چنین منقول است که وی سفر زیارت آن حضرت را از سفر حج جداگانه اختیار نموده و این روش با مذهب محبان صادق، نزدیک‌تر و با شیوه عشاق مناسب‌تر است.

جواب استدلال وهابی‌ها

و اما آنچه فرقه وهابیه با استدلال به این حدیث شریف که شد رحال نشود مگر به سوی سه مسجد گفته‌اند که مسافر مدینه منوره را نشاید که جز مسجد شریف نیت زیارت چیزی دیگری را بکند استدلالی مردود و باطل است زیرا در این حدیث دلالت بر منع اصلا وجود ندارد و بلکه بالعکس اگر یک صاحب فهم در معنی حدیث دقت نماید به درستی خواهد دانست که این حدیث با دلاله النص دلیل بر جواز آن است چون علتی که این سه مسجد را از سایر مساجد و امکان مستثنا کرده همان فضیلت و برتری مخصوص آن‌هاست و این برتری و فضیلت با مزیت افزون‌تری در بقعه شریفه (مرقد مطهر نبوی) موجود می‌باشد زیرا آن قسمت از زمین که با اعضای مبارک جسم اطهر جناب رسول خدا تماس حاصل نموده است مطلقا از هر چیز دیگر افضل است حتی بر کعبه مشرفه و عرش و کرسی هم برتری دارد چنان که فقها و علمای مذهب ما به آن تصریح نموده‌اند و وقتی مساجد سه گانه به علت فضیلت خاصه که بر سایر مساجد دارند از عموم نهی مستثنا شدند پس به درجه‌ی اولی است که بقعه مبارکه به سبب فضیلت عامه‌ای که دارد از نهی مستثنا شود.

المهند علی المفند، ج 2 ص27

نظر مولوی عبدالحمید، ملا علی قاری و مولوی کاندهلوی درباره زیارت پیامبر اکرم صل الله علیه و آله

از دیگر کسانی که سفر به قصد زیارت پیامبر را اجماع اهل‌سنت و حتی واجب دانسته‌اند ملا علی قاری و مولوی محمد ذکریا کاندهلوی می باشد که در کتاب خویش به نام فضائل حج تصریح کرده است به جز چند نفر (وهابی‌ها) که اعتباری نزد اهل‌سنت ندارند همه امت اسلامی بر زیارت قبر آقا رسول الله متفق هستند.

در جایگاه و اعتبار وی و کتاب ایشان برای اهل‌سنت همین مقدار بس که مولوی عبدالحمید به این کتاب تقریض زده است و مطالب این کتاب را تایید و به حجاج بیت الله الحرام توصیه کرده است که در سفر حج این کتاب را همراه داشته و طبق دستورات این کتاب عمل نمایند.

تقریظ مولوی عبدالحمید:

کتاب فضایل حج تالیف شیخ الحدیث حضرت مولانا ذکریا رحمه الله کتاب بسیار مفید و جالبی می باشد... توصیه می شود به حجاج عزیز که از این کتاب کمال استفاده را نموده و در این سفر ربانی کتاب مزبور را همراه داشته باشند.

و اما متن کتاب در باب زیارت پیامبر(ص):

درباره ی زیارت مدینه طیبه

ملا علی قاری / از مشاهیر علماء اسلام فقیه و محدث حنفی مذهب می گوید علاوه از چند نفر که اختلافشان از اعتبار چندانی برخوردار نیست دیگر همه‌ی علماء اسلام متفق القولند که زیارت قبر رسول الله از بهترین و مقرب ترین نیکی‌ها و عبادات می باشد، و برای رسیدن به درجات علیا بهترین وسیله و محکم‌ترین دست‌آویز می‌باشد، زیارت روضه مطهر رسول الله قریب به واجب است و بعضی از علماء عین واجب گفته‌اند برای کسانی که توان رفتن به آنجا را دارند، ترک آن غفلت بزرگ و جفایی عظیم می باشد... در مختار نوشته است که زیارت قبر رسول الله مندوب است بعضی از علماء برای توانگران آن را واجب دانسته‌اند، علامه شامی/ می‌گوید که علامه خیر رملی شافعی / از ابن حجر / نقل کرده و آن را تأئید کرده است..... اگر فردی از امت به حضور بر قبرش سعی و کوشش نکند وارد جفا و محرومیت عظیم قرار گرفته است و این علامت سختی قلب و جفاء باطن می‌باشد...

در احادیث آمده است هر کس حج کرد و سپس قبر مرا زیارت کرد گویا مرا در زندگی زیارت کرد، از این خبر معلوم است که این مسئله نزد ائمه اربعه متفق علیه می‌باشد بنابراین بعضی این مسئله را اجماعی گفته‌اند چنانکه ما قبلا یادآور شدیم... و در این باره از جانب رسول الله ترغیبات زیادی آمده است...

1- عن ابن عمر أنه قال قال رسول الله صلى الله علیه وسلم من زار قبری و جبت له شفاعتی - بزاز - دارقطنی - قاله النووی / و قال ابن حجر فی شرح المناسک رواه ابن خزیمة فی صحیحه و صححه جماعة كعبد الحق والتقى السبکی و قال القاری فی شرح الشفاء صححه جماعة من أئمة الحدیث...

رسول مکرم صلى الله علیه وسلم فرمود هرکس قبر مرا زیارت کنند شفاعت من برایش واجب گردد...

۲- عن ابن عمر فٹنه قال قال رسول الله من جاننی زائرة لایهمه الازیارتی كان حقا على ان اكون له شفیعا... قال العراقی رواه الطبرانی و صححه ابن السكن كذا فی الاتحاف و بسط فی تخریجه و قال صححه عبدالحق فی سکوته و السبکی باعتبار مجموع الطرق...

رسول اکرم صلى الله علیه وسلم فرمود هرکس محض زیارت من بدون اینکه کار و برنامه ی دیگری داشته باشد به مدینه آید، حق است بر من که او را شفاعت کنم...

مجموعه فضائل حج، ص121

نظر مولوی محمد عمر سربازی درباره زیارت پیامبر اکرم صل الله علیه و آله

یکی دیگر از علمای بزرگ اهل‌سنت که تصریح کرده است فهم علمای وهابی از روایت شدّ الرّحال صحیح نیست و اهل‌سنت اجماع دارند بر سفر برای زیارت قبر پیامبر (ص) و فقط ابن تیمیه و پیروان وی (وهابی‌ها) چنین عقیده‌ای را دارند که سخن آنان هم ارزشی ندارد؛ مولوی محمد عمر سربازی می باشد.

وی دراین مورد چنین می گوید:

پرسش: سلفی می گویند که سفر به زیارت روضه نبی اکرم (ص) روا نیست؛ سفر به نیت زیارت مسجد صحیح است یا خیر؟

پاسخ: این عقیده خلاف عقیده جمهور و تنها از تفردات شیخ این تیمیه و بعض افراد دیگر است و این قول مرجوح بلکه نزد محقیقن غلط است چرا که حیات آن حضرت (ص) گذشته از روحانی جسمانی هم در قبر موجود است.

پرسش و پاسخ های ارزشمند برای جوانان ارزشمند، محمد عمر سربازی، صفحه36

نتیجه بحث:

أنچه که از سخن علمای اهل‌سنت در باب، بار سفر بستن برای زیارت قبر پیامبر (ص) و همچنین دیگر امکان زیارتی به دست می آید چنین می‌باشد.

1- بار سفر بستن برای زیارت قبر پیامبر (ص) نه تنها بهترین عمل و وسيله می‌باشد بلکه واجب است.

2- اهل‌سنت در مورد بار سفر بستن برای زیارت بر پیامبر (ص) اجماع دارند.

3- برای رفتن به زیارت قبر پیامبر (ص) باید فقط به نیت زیارت بار سفر بسته شود.

4- حکم دیگر اماکن زیارتی هم همان حکم زیارت قبر پیامبر (ص) را است.

5- روایت شدّ الرّحال افضلیت زیارت قبر پیامبر (ص) را ثابت می کند نه خلاف آن را.

6- در مورد زیارت قبر پیامبر (ص) و ثواب این عمل روایت‌های صحیح وجود دارد.

7- سخن وهابیون و ابن تیمیه بر رد زیارت قبر پیامبر (ص) هیچ اعتبار و ارزشی ندارد.

8- مخالفینِ زیارت قبر پیامبر (ص) (وهابیون) ،دارای جفای باطن و سختی قلوب هستند.

9- فهم وهابیت از روایت شدّ الرّحال یکی از موارد اختلافی بین اهل‌سنت و وهابیت است.

سؤال از وهابیون:

1- أيا علماي بزرگ اهل‌سنت دیوبند مشرک و بدعت گذار می باشند؟

2- آیا علمای معاصر اهل‌سنت ایران؛ مانند مولوی عبدالحمید و مولوی محمد عمر سربازی و مولوی عبدالرحمن سربازی که معتقد به سفر برای زیارت قبر پیامبر(ص) می‌باشند هم مشرک و بدعت گذار هستند؟

3- آیا علمای بزرگ اهل‌سنت به دروغ ادعای اجماع بر جواز زیارت قبر پیامبر (ص) کرده اند؟

4- آیا باز هم وهابیون مدعی هستند هیچ اختلافی با اهل‌سنت ندارند؟