»ابراهیم بن محمد بیهقی» از علمای قرن ۳ و ۴ در کتاب «المحاسن و المساوی» چنین نقل میکند: شخصی در مجلس محمد بن عائشه ـ که از محدثان بصره می باشد و ابن حبان او را از ثقات بر می شمارد ـ از وی پرسید: چه کسانی افضل اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم هستند؟ او در پاسخ، برخی از صحابه را نام برد. آن شخص پرسید: چرا علی بن ابی طالب علیه السلام را نام نبردی؟ محمد بن عائشه پاسخ داد: تو از اصحاب سؤال کردی یا از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم؟ گفت: منظورم اصحاب ایشان بود؛ محمد در پاسخ آیه مباهله را تلاوت نمود، سپس گفت: چگونه اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم با نفس ایشان برابر میباشد؟!
برگرفته از کتاب «المحاسن و المساوی«
» حاکم نیشابوری» ذیل آیه مباهله روایتی نقل میکند که در آن میگوید: «وقتی رسولخـدا صلی الله علیه و آله و سلم خواستار آوردن پسران و زنان و نَفْس دو طرف برای مباهلـه شدنـد، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم اهل بیت علیهم السلام خود را (یعنی علی، حسن، حسین و فاطمه علیهم السلام ) به مباهله آورد و علی علیه السلام را به عنوان نَفْس خود معرفی فرمود»
پن: سلفی برجسته «ذهبی» این روایت را صحیح و بلکه مطابق شروط صحت کتاب بخاری و مسلم میداند.