بسم الله الرحمن الرحیم
تاریخ: 99/10/20
موضوع: برگی از فضائل بی نظیر حضرت صدیقه طاهره (سلام الله علیها)
ویژه برنامه شهادت حضرت زهرا (سلام الله علیها)
فهرست مطالب این برنامه:
خلقت نوری حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)
حضرت فاطمه (سلام الله علیها) ادامه دهنده نسل پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)
حضرت فاطمه (سلام الله علیها)، الگوی ائمه معصومین (علیهم السلام)
«محدَّث بودن»؛ ویژگی انحصاری حضرت فاطمه (سلام الله علیها)
بالاترین و مهمترین فضیلت حضرت فاطمه (سلام الله علیها)
یک سؤال اعتقادی ساده از برادران اهل سنت!
آیا زنان ما حاضرند از این سیره حضرت زهرا (سلام الله علیها) الگو بگیرند!؟
برتری حضرت زهرا (سلام الله علیها) بر «عایشه» و حتی «ابوبکر» و «عمر»!
فضیلتی از حضرت زهرا (سلام الله علیها) که امیرالمؤمنین هم آن را نداشت!
آیت الله دکتر حسینی قزوینی:
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین و هو خیر ناصر و معین الحمدلله والصلاة علی محمد رسول الله وعلی آله آل الله لاسیما علی مولانا بقیة الله واللعن الدائم علی اعدائهم اعداء الله إلی یوم لقاء الله، الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدَانَا لِهَذَا وَمَا كُنَّا لِنَهْتَدِي لَوْلَا أَنْ هَدَانَا اللَّهُ.
خدا را بر تمام نعمتهایش به ویژه نعمت ولایت سپاس میگوییم، و خدا را به آبروی صدیقه طاهره - که ایام شهادت آن بزرگوار است - قسم میدهیم که پاداش ما را فرج موفور السرور مولایمان بقیة الله الاعظم (ارواحنا لتراب مقدمه الفداه) قرار بدهد. ان شاء الله.
بحث ما امروز در خدمت شما عزیزان و گرامیان در رابطه با فضائل صدیقه طاهره (سلام الله علیها) در منابع شیعه و اهلسنت است.
گرچه نسبت به فضائل حضرت زهرا، جز کسی که از سرچشمه وحی علم نوشیده باشد، نمیتواند حقیقت فضائل حضرت را درک کند و بیان کند؛ ولی ما از باب اینکه: آب دریا را اگر نتوان کشید * هم به قدر تشنگی باید چشید!
آنچه که به عقول ناقص مان میرسد، در مورد فضائل حضرت زهرا از روایات بیان میکنیم.
در منابع شیعه در باب فضائل حضرت زهرا (سلام الله علیها)، مطالبی است که من فهرست مطالب را عرض میکنم، عزیزان ملاحظه کنند، و بعد فضائل این بزرگوار در منابع اهل سنت را هم اشاره خواهم کرد:
- بحث کیفیت خلقت نوری صدیقه طاهره (سلام الله علیها)
- نحوه ولادت حضرت زهرا
- نسل پیامبر از طریق فاطمه زهرا
- الگوی امامان
- نزول جبرئیل و اخبار از آینده
- نزول ملائکه و بشارت به او، آگاهی از امور غیبی
- زن بی کفو و بی همتای هستی
- تابش نور فاطمه در حجرات مدینه
- رعایت حقوق همسر و سازش با مشکلات زندگی.
هر کدام اینها برای خودش بحث مفصلی دارد و ما در این جلسه به اندازهای که وقت به ما اجازه بدهد در رابطه با فضائل این بزرگوار نکاتی را خدمت شما عزیزان و گرامیان که در هر کجا بیننده این برنامه هستید و این برنامه را مشاهده میکنید، تقدیم میکنیم.
خلقت نوری حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)
یکی از آن فضائل، بحث خلقت نوری صدیقه طاهره (سلام الله علیها) است، عزیزان دقت کنند مرحوم «شیخ صدوق» در کتاب «معانی الاخبار» روایت خیلی مفصل بیان کرده است که پیغمبر اکرم میفرماید:
«خُلِقَ نُورُ فَاطِمَةَ (علیها السلام) قَبْلَ أَنْ تُخْلَقَ الْأَرْضُ وَ السَّمَاءُ»
خدای عالم نور فاطمه را خلق کرده، قبل از آنكه آسمان و زمین را خلق کند.
بعضی از مردم گفتند:
«يَا نَبِيَّ اللَّهِ فَلَيْسَتْ هِيَ إِنْسِيَّة؟»
آیا حضرت زهرا جزء انس نیست؟
رسول اكرم فرمود:
«فَاطِمَةُ حَوْرَاءُ إِنْسِيَّة خَلَقَهَا اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ نُورِهِ قَبْلَ أَنْ يَخْلُقَ آدَم»
معاني الأخبار؛ ابن بابويه، محمد بن على، محقق / مصحح: غفارى، على اكبر، ناشر: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم، ص 396
این عبارت را عزیزان داشته باشند، ما اولین نکتهای که در فضیلت حضرت زهرا عرض میکنیم، همان: «خُلِقَ نُورُ فَاطِمَةَ (علیها السلام) قَبْلَ أَنْ تُخْلَقَ الْأَرْضُ وَ السَّمَاءُ» است. آدرس مطلب در کتاب «معانی الاخبار» مرحوم شیخ صدوق صفحه 396 است. البته سوالاتی که طرح میشود بر مبنای آن سوالات هم جوائز تعلق میگیرد، در بعضی از سوالات جلد و صفحه هم مورد نظر ما است.
بنده بر این عقیده هستم که حداقل ما روحانیون قبل از آنکه روایت را حفظ کنیم، آدرس روایت را باید به ذهنمان بسپاریم. این یک نکته است.
نکته دیگر در رابطه با نور رسول اکرم است، مطلب در کتاب «الاصابة فی تمییز الصحابه»، جلد 6 صفحه 239 است. راوی می گوید:
«قلت يا رسول الله متى كنت نبيا»
از رسول اکرم سوال کردم کی به نبوت رسیدید؟
«قال وآدم بين الروح والجسد»
فرمود آن زمانی که آدم بین روح و جسد بود؛ یعنی حضرت آدم آفریده نشده بود.
«ابن حجر» بعد از نقل روایت می نویسد:
«وهذا سند قوي»
الإصابة في تمييز الصحابة؛ اسم المؤلف: أحمد بن علي بن حجر أبو الفضل العسقلاني الشافعي الوفاة: 852، دار النشر: دار الجيل - بيروت - 1412 - 1992، الطبعة: الأولى، تحقيق : علي محمد البجاوي، ج6، ص 239، ح 8289
آقای «سیوطی» متوفای 911 در کتاب «الدرالمنثور» روایتی را از رسول اکرم (صلی الله علیه واله وسلم) نقل میکند بر اینکه حضرت فرمودند: وقتی حضرت آدم از بهشت بیرون شد، خدا را به نور ما محمد و ال محمد سوگند داد، و از خدای عالم خواست که به احترام محمد و ال محمد او را ببخشد:
«اللهم إني أسألك بحق محمد وآل محمد سبحانك لا إله إلا أنت عملت سوءا وظلمت نفسي فتب علي إنك أنت التواب الرحيم»
الدر المنثور؛ اسم المؤلف: عبد الرحمن بن الكمال جلال الدين السيوطي الوفاة: 911، دار النشر: دار الفكر - بيروت – 1993، ج1، ص147
روایات در این زمینه خیلی زیاد است. حتی «ابن تیمیه حرانی» رهبر وهابیت هم در کتاب «مجموع فتاوی» جلد 2 صفحه 95 میگوید حضرت آدم خدا را به حق رسول اکرم سوگند داد. البته ایشان «آل محمد» را روی آن حساب نصبی که دارد حذف کرده است. خودش هم تصریح میکند که این روایت صحیح است.
در این زمینه ما روایت زیاد داریم، بر اینکه نور اهلبیت عصمت و طهارت قبل از آنکه خدای عالم آسمان و زمین را بیافریند، آفریده شده بود.
مرحوم «حضرت امام رضوان الله تعالی علیه» در کتاب «مصباح الهدایه» صفحه 140 روایتی را از امام هشتم (سلام الله علیه) نقل میکند که از پیغمبر سوال کردند:
« يا رسول الله فأنت أفضل أم جبرائيل؟»
شما افضل هستید و یا ملائکه؟
حضرت فرمودند:
«ان الله تبارك وتعالى فضل أنبياءه المرسلين على ملائكته المقربين، وفضلني على جميع النبيين والمرسلين، والفضل بعدي لك يا علي وللأئمة من بعدك، فإن الملائكة لخدامنا وخدام محبينا»
غاية المرام وحجة الخصام في تعيين الإمام من طريق الخاص و العام- السيد هاشم البحراني - تحقيق: السيد علي عاشور، مؤسسة التاريخ العربي، بيروت، چاپ: اوّل، 1422 هـ. ق. ج ٧ ،ص ١١٩
بعد فرمود خدای عالم که ما را آفرید، نه از عرش خبری بود، نه از آسمانها، نه از زمین و نه از ملائکه! خدا ما را آفرید، ملائکه مقرب به برکت نور ما آفریده شدهاند.
«خَلَقَ اللَّهُ الْمَشِيئَةَ بِنَفْسِهَا ثُمَّ خَلَقَ الْأَشْيَاءَ بِالْمَشِيئَةِ»
الكافي (ط - الإسلامية)، كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، ناشر: دار الكتب الإسلامية، ج1، ص 110، ح 4
و در جای دیگر دارد که فرمود:
«نحن مشية الله»
مستدرك سفينة البحار؛ المؤلف: العلامة آية الله الشيخ علي النمازي؛ ج6، ص 99، باب القضاء والقدر والمشيّة
حضرت میفرماید ملائکه وقتی نور ما را دیدند، برایشان خیلی تعجب آور بود، از خیالشان گذشت که شاید آفریننده آنها ما هستیم.
«فَسَبَّحْنَا فَسَبَّحُوا وَ قَدَّسْنَا فَقَدَّسُوا وَ هَلَّلْنَا فَهَلَّلُوا ... ثُمَّ خَلَقَ اللَّهُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرَضِینَ وَ خَلَقَ الْمَلَائِکَةَ .... فَسَبَّحْنَا وَ سَبَّحَتْ شِیعَتُنَا فَسَبَّحَتِ الْمَلَائِکَةُ لِتَسْبِیحِنَا وَ قَدَّسْنَا فَقَدَّسَتْ شِیعَتُنَا فَقَدَّسَتِ الْمَلَائِکَةُ لِتَقْدِیسِنَا»
ما تسبیح گفتیم و آنها نیز تسبیح گفتند؛ ما تقدیس کردیم آنها نیز تقدیس کردند؛ ما تهلیل نمودیم آنها نیز تهلیل گفتند... سپس خداوند آسمانها و زمینها و ملائکه را آفرید... پس ما و شیعیانمان تسبیح کردیم و ملائکه به تسبیح ما تسبیح گفتند. ما تقدیس نمودیم و شیعیانمان تقدیس کردند و ملائکه به تقدیس ما تقدیس نمودند.
بحار الأنوار( ط- بيروت)؛ نويسنده: مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، تاريخ وفات مؤلف: 1110 ق، محقق / مصحح: جمعى از محققان، ناشر: دار إحياء التراث العربي، بيروت، 1403 ق، نوبت چاپ: دوم؛ ج 26، ص 343
این یک نکته است که عزیزان دقت داشته باشند.
حضرت فاطمه (سلام الله علیها) ادامه دهنده نسل پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)
نکته دیگر نسل رسول اکرم از طریق حضرت صدیقه طاهره (سلام الله علیها) است.
کتاب «امالی» اثر «شیخ صدوق» صفحه 368 روایت مفصلی را نقل میکند بعد روایت از «ابن عباس» و از نبی مکرم نقل میکند که فرمود:
«يَا عَلِيُّ أَنْتَ خَلِيفَتِي عَلَى أُمَّتِي فِي حَيَاتِي وَ بَعْدَ مَوْتِي ... إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى جَعَلَ ذُرِّيَّةَ كُلِّ نَبِيٍّ مِنْ صُلْبِهِ وَ جَعَلَ ذُرِّيَّتِي مِنْ صُلْبِك»
خدا ذریه تمام انبیاء را از نسل خودش قرار داده؛ ولی ذریه من را از صلب تو و از نسل تو قرار داده است.
الأمالي (للصدوق)؛ ابن بابويه، محمد بن على، محقق/ مصحح: ندارد. ناشر: كتابچى، ص368
در این زمینه هم ما روایات متعددی داریم که خود اهلسنت هم در «معجم الکبیر» اثر آقای «طبرانی» در جلد 3 صفحه 43 دارند:
«إِنَّ اللَّهَ عز وجل جَعَلَ ذُرِّيَّةَ كل نَبِيٍّ في صُلْبِهِ وَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَى جَعَلَ ذُرِّيَّتِي في صُلْبِ عَلِيِّ بن أبي طَالِبٍ رضي اللَّهُ عنه»
المعجم الكبير؛ اسم المؤلف: سليمان بن أحمد بن أيوب أبو القاسم الطبراني الوفاة: 360، دار النشر: مكتبة الزهراء - الموصل - 1404 - 1983، الطبعة: الثانية ، تحقيق: حمدي بن عبدالمجيد السلفي، ج3، ص43، ح 2630
همچنین کتاب «نیل الاوطار» اثر «شوکانی» جلد 6 صفحه 139 این عبارت را آورده است:
«أن اللَّهَ جَعَلَ ذُرِّيَّةَ كل نَبِيٍّ في صُلْبِهِ وأن اللَّهَ جَعَلَ ذُرِّيَّتِي في صُلْبِ عَلِيِّ بن أبي طَالِبٍ»
نيل الأوطار من أحاديث سيد الأخيار شرح منتقى الأخبار؛ اسم المؤلف: محمد بن علي بن محمد الشوكاني الوفاة: 1255، دار النشر: دار الجيل - بيروت – 1973، ج 6، ص 139
کتاب «کشف الخفاء» اثر «عجلونی» جلد 2 صفحه 157 هم دارد:
«أن الله جعل ذرية كل نبي في صلبه وان الله جعل ذريتي في صلب علي»
كشف الخفاء ومزيل الإلباس عما اشتهر من الأحاديث على ألسنة الناس؛ اسم المؤلف: إسماعيل بن محمد العجلوني الجراحي الوفاة: 1162، دار النشر: مؤسسة الرسالة - بيروت - 1405، الطبعة : الرابعة، تحقيق: أحمد القلاش، ج2، ص157
همچنین «ابن حجر هیثمی» در کتاب «الصواعق المحرقه» جلد 2 صفحه 364 نقل کرده است:
«إن الله جعل ذرية كل نبي في صلبه وجعل ذريتي في صلب علي بن أبي طالب»
الصواعق المحرقة على أهل الرفض والضلال والزندقة؛ اسم المؤلف: أبو العباس أحمد بن محمد بن علي ابن حجر الهيثمي الوفاة: 973هـ، دار النشر: مؤسسة الرسالة - لبنان - 1417هـ - 1997م، الطبعة : الأولى، تحقيق: عبد الرحمن بن عبد الله التركي - كامل محمد الخراط، ج2، ص 364
این هم یک نکته است.
حضرت فاطمه (سلام الله علیها)، الگوی ائمه معصومین (علیهم السلام)
نکته دیگری که در اینجا مطرح است، اینکه صدیقه طاهره، الگوی امامان (سلام الله علیهم اجمعین) است. ما روایتی از امام حسن عسکری (سلام الله علیه) در کتاب «عوالم العلوم» جلد 11 قسم اول صفحه 8 داریم که فرمود:
«نحن حجّة اللّه على الخلق، و فاطمة حجّة علينا»
عوالم العلوم و المعارف والأحوال من الآيات و الأخبار و الأقوال (مستدرك سيدة النساء إلى الإمام الجواد)؛ بحرانى اصفهانى، عبد الله بن نور الله. محقق / مصحح: موحد ابطحى اصفهانى، محمد باقر، ناشر: مؤسسة الإمام المهدى عجّل الله تعالى فرجه الشريف - ايران - قم، 1413 ق، ج11، ص 8
نکته دیگر «مرحوم شیخ طوسی» در کتاب «الغیبة» در صفحه 276 تعبیرش این است که حضرت ولی عصر (ارواحنا فداه) میفرماید:
«وَ فِي ابْنَةِ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه واله) لِي أُسْوَةٌ حَسَنَة»
الغيبة( للطوسي)؛ طوسى، محمد بن الحسن (460 ق)، محقق، مصحح: تهرانى، عباد الله و ناصح، على احمد، ناشر: دار المعارف الإسلامية – ايران – قم: 1411ق، ص 286
«محدَّث بودن»؛ ویژگی انحصاری حضرت فاطمه (سلام الله علیها)
ما تلاش میکنیم این عرایضی را که تقدیم میکنیم همه مستدل و مستند باشد. نکته دیگر که من در اینجا عرض می کنم و این بخش را تمام می کنم این است که حضرت جبرئیل بعد از رحلت نبی مکرم خدمت حضرت زهرا (سلام الله علیها) مشرف میشد و رحلت نبی مکرم را تعزیت میکرد و او را آرامش میداد.
امام صادق (سلام الله علیه) فرمود:
«كَانَ جَبْرَئِيلُ ع يَأْتِيهَا فَيُحْسِنُ عَزَاءَهَا عَلَى أَبِيهَا وَ يُطَيِّبُ نَفْسَهَا»
جبرئیل بر فاطمه نازل می شد و او را تعزیت می داد.
«وَ يُخْبِرُهَا عَنْ أَبِيهَا وَ مَكَانِهِ وَ يُخْبِرُهَا بِمَا يَكُونُ بَعْدَهَا فِي ذُرِّيَّتِهَا»
از پدرش و مکان پدرش خبر میداد و آنچه که در ذریه حضرت زهرا بعد از او اتفاق میافتاد را به حضرت زهرا (سلام الله علیها) بیان میکرد.
«وَ كَانَ عَلِيٌّ ع يَكْتُبُ ذَلِكَ فَهَذَا مُصْحَفُ فَاطِمَة»
و علی بن ابی طالب تمام آنچه جبرئیل می گفت را می نوشت و این همان مصحف فاطمه است.
الكافي (ط - الإسلامية)؛ نویسنده: كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، محقق/ مصحح: غفارى على اكبر و آخوندى، محمد، ناشر: دار الكتب الاسلامیة، ج1، ص241، بَابٌ فِيهِ ذِكْرُ الصَّحِيفَةِ وَ الْجَفْرِ وَ الْجَامِعَةِ وَ مُصْحَفِ فَاطِمَةَ (علیها السلام)، ح5
تعبیری هم از «حضرت امام رضوان الله تعالی علیه» است که میفرماید: "یکی از بزرگترین فضائل صدیقه طاهره این است که جبرئیل بعد از رحلت نبی مکرم برای کسی نازل نشد، جز برای صدیقه طاهره (سلام الله علیها)." البته همه این فضائل، فضائلی در نوع خودش بی نظیر است.
بالاترین و مهمترین فضیلت حضرت فاطمه (سلام الله علیها)
اما نسبت به اهلسنت، که ما عمده بحثمان را میخواهیم به اینجا بکشانیم. در میان این فضائلی که برای فاطمه زهرا (سلام الله علیها) بیان شده، بالاترین و مهمترین فضیلتی که برای حضرت زهرا است کدام است؟ و چرا؟
عزیزان این را دقت کنند سوال این است: بالاترین فضیلت از میان این فضائل بینظیر کدام است؟ و چرا؟
برداشت من این است که بالاترین فضیلت این است که پیامبر اکرم فرمودند: "فاطمه پاره وجود من است." عزیزان دقت کنند در کتاب «صحیح بخاری» وارد شده است:
«فَاطِمَةُ بَضْعَةٌ مِنِّي»
فاطمه، پاره وجود من است.
نه پاره تن من، بین «پاره تن من» و «پاره وجود من»، فرق است.
«فَمَنْ أَغْضَبَهَا أَغْضَبَنِي»
هر کس او را به غضب بیاورد مرا به غضب آورده است.
الجامع الصحيح المختصر؛ اسم المؤلف: محمد بن إسماعيل أبو عبدالله البخاري الجعفي الوفاة: 256، دار النشر: دار ابن كثير , اليمامة - بيروت - 1407 - 1987، الطبعة: الثالثة، تحقيق: د. مصطفى ديب البغا، ج 3، ص 1361، ح 3510
در «صحیح مسلم» هم ما میخوانیم که پیامبر فرمود:
«فَاطِمَةُ بَضْعَةٌ مِنِّي يُؤْذِينِي ما آذَاهَا»
فاطمه پاره وجود من است هر آنچه که فاطمه را اذیت کند منِ پیغمبر را اذیت کرده است.
صحيح مسلم؛ اسم المؤلف: مسلم بن الحجاج أبو الحسين القشيري النيسابوري الوفاة: 261، دار النشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت، تحقيق: محمد فؤاد عبد الباقي، ج 4، ص 1903، ح 2449
این تعابیر است و تعابیر مختلف دیگری هم وجود دارد. «حاکم نیشابوری» در «مستدرک» جلد 3، صفحه 167 با سند صحیح نقل میکند که:
«قال رسول الله (صلى الله عليه وسلم) لفاطمة إن الله يغضب لغضبك ويرضى لرضاك»
رضایت خدا در خشنودی توست و غضب خدا در خشم توست.
المستدرك على الصحيحين؛ اسم المؤلف: محمد بن عبدالله أبو عبدالله الحاكم النيسابوري الوفاة: 405 هـ، دار النشر: دار الكتب العلمية - بيروت - 1411هـ - 1990م، الطبعة: الأولى، تحقيق: مصطفى عبد القادر عطا، ج 3، ص 167، ح4730
این روایات به قدری در منابع شیعه و سنی آمده که میشود ادعای استفاضه کنیم اگر ادعای تواتر نکنیم. و مهمترین نکته این است که روایتی که در «صحیح بخاری» و «صحیح مسلم» میآید از دیدگاه آقایان اهلسنت تقریباً به منزله نزول در آیه قرآن است؛ چون آقایان معتقد هستند «اصح الکتب بعد القرآن»، «صحیح بخاری» و «صحیح مسلم» است.
این تعبیر: «فَاطِمَةُ بَضْعَةٌ مِنِّي»؛ یک تعبیر خیلی سنگینی است. پاره وجود من است چرا پیغمبر این را فرموده است؟
دوستان عزیز این خیلی مهم است اگر ما دقت کنیم، نبی مکرم خودشان میدانند که بعد از خودشان امت به اختلاف میافتند، دسته دسته میشوند و هر عدهای دنبال کسی میرود و شناخت حق از باطل سخت میشود.
همانطوری که در کتب اهلسنت و در «سنن ترمذی» جلد 5، صفحه 26 میگوید:
«وَتَفْتَرِقُ أُمَّتِي على ثَلَاثٍ وَسَبْعِينَ فِرْقَةً»
امت من به 73 فرقه تقسیم میشود.
الجامع الصحيح سنن الترمذي؛ اسم المؤلف: محمد بن عيسى أبو عيسى الترمذي السلمي الوفاة: 279، دار النشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت، تحقيق : أحمد محمد شاكر وآخرون، ج 5، ص 26، ح 2641
«البانی» در کتاب «سلسلة الأحادیث الصحیحه» در جلد 3، صفحه 480 نقل می کند که پیغمبر قسم شدید و غلیظ خوردند:
«والذي نفسي بيده لتفترقن أمتي على ثلاث وسبعين فرقة فواحدة في الجنة وثنتين وسبعين في النار»
امت من به 73 فرقه تقسیم میشود یک فرقه در بهشت هستند، 72 فرقه در آتش جهنم هستند.
البته:
«قيل يا رسول الله من هم؟»
«مَنْ هوَ» یا «مَنْ هیَ» نمیگوید، آن فرقه واحده چه کسانی هستند؟ آنهایی که اهل آتش هستند چه کسانی هستند؟ به تعبیر حضرت آیتالله «سبحانی» عبارت «مَنْ هُم» خودش پیام دارد.
«قال: هم الجماعة»
سلسلة الأحاديث الصحيحة وشيء من فقهها وفوائدها؛ المؤلف: أبو عبد الرحمن محمد ناصر الدين، بن الحاج نوح بن نجاتي بن آدم، الأشقودري الألباني (المتوفى: 1420هـ)، الناشر: مكتبة المعارف للنشر والتوزيع، الرياض، الطبعة: الأولى، (لمكتبة المعارف)، ج3، ص480، ح 1492
اکثریت یعنی از 73 فرقه، 72 فرقه که اکثریت هستند وارد آتش جهنم خواهند شد و این روایت به قدری در کتب شیعه و سنی آمده که قابل احصاء نیست.
بعد از رسول اکرم، امت اسلامی چند دسته شدند؟ یک دسته به سراغ خلیفه اول و دوم رفتند، عدهای سراغ امیرالمؤمنین، آن طرف «ابوذر» و «سلمان» و «مقداد» و «حذیفه» و «زبیر» هستند.
در این طرف ابوبکر و عمر بن الخطاب و «خالد بن ولید» و دیگران هستند، همه اینها را هم صحابی پیغمبر میدانند. برای توده مردم تشخیص حق و باطل خیلی سخت است؛ چه کار کنند به کدام طرف بروند؟
سراغ ابوبکر و عمر و دیگران، یا علی و «سلمان» و «ابوذر» بروند. رسول اکرم که میفرماید: «فاطمةُ بضعةٌ منی»؛ پاره وجود من است. میخواهد برساند همان گونهای که من در زمان خودم ملاک حق و باطل بودم، بعد از من هم پاره وجود من زهرا است. زهرای مرضیه ملاک حق و باطل است. زهرا به هر طرف رفت حق است، زهرا از هر که روی گرداند باطل است!
لذا این فضیلت به نظر میرسد در رأس تمام فضائل صدیقه طاهره (سلام الله علیها) است که اگر ما این را خوب و به دقت نگاه بکنیم، خیلی از مسائل حل می شود.
یک سؤال اعتقادی ساده از برادران اهل سنت!
نکته دیگری که اهمیت «فاطمةُ بضعةٌ منی» را برای ما روشنتر میکند همان روایتی است که در «صحیح مسلم» نقل شده است که فرمود:
«وَمَنْ مَاتَ وَلَيْسَ في عُنُقِهِ بَيْعَةٌ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً»
هر کس از دنیا برود و بر گردنش بیعت امامی نباشد مرگش، مرگ جاهلی است.
صحيح مسلم بشرح النووي؛ اسم المؤلف: أبو زكريا يحيى بن شرف بن مري النووي الوفاة: 676، دار النشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت - 1392، الطبعة : الطبعة الثانية،ج3، ص 1478، ح 1851
«مسند احمد ابن حنبل» هم مینویسد:
«من مَاتَ بِغَيْرِ إِمَامٍ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً»
مسند الإمام أحمد بن حنبل؛ اسم المؤلف: أحمد بن حنبل أبو عبدالله الشيباني الوفاة: 241، دار النشر: مؤسسة قرطبة – مصر، ج 4، ص 96
هر کس بدون امام از دنیا برود مرگش، مرگ جاهلی است، محققش هم میگوید «حدیثٌ صحیحٌ لغیره» و اسنادش هم حسن است.
صدیقه طاهره وقتی از دنیا رفت با چه کسی بیعت کرد؟ امام زمانش چه کسی بود؟ آیا (نستجیر بالله) بدون امام از دنیا رفته؟ «ماتَتْ میتةً جاهلیة»! این برخلاف عقیده فریقین است. پیغمبر فرمود:
«فَاطِمَةُ سَيِّدَةُ نِسَاءِ أَهْلِ الْجَنَّةِ»
فاطمه سرور تمام زنان بهشتی است.
الجامع الصحيح المختصر؛ اسم المؤلف: محمد بن إسماعيل أبو عبدالله البخاري الجعفي الوفاة: 256، دار النشر: دار ابن كثير , اليمامة - بيروت - 1407 - 1987، الطبعة: الثالثة، تحقيق: د. مصطفى ديب البغا، ج 3، ص 1360، ذیل ح 3507
خود زهرا وقتی از دنیا میرود معتقد به امامت چه کسی است؟ از امامت چه کسی دفاع میکند؟ و شهیده راه کدام امام و ولایت است؟ این نشان میدهد که رسول اکرم که فرمود:
«فَاطِمَةُ بَضْعَةٌ مِنِّي فَمَنْ أَغْضَبَهَا أَغْضَبَنِي»
الجامع الصحيح المختصر؛ اسم المؤلف: محمد بن إسماعيل أبو عبدالله البخاري الجعفي الوفاة: 256، دار النشر: دار ابن كثير , اليمامة - بيروت - 1407 - 1987، الطبعة: الثالثة، تحقيق: د. مصطفى ديب البغا، ج 3، ص 1361، ح 3510
این پیام بزرگی دارد. و نکته مهمتر اینکه در همان روایتی که ما عرض کردیم رسول اکرم فرمود فاطمه پاره تن من است، و هر کس فاطمه را به غضب بیاورد مرا به عضب آورده، اینها در تمام کتابها و مصادر خودشان مخصوصاً در کتاب «صحیح بخاری» در حدیث 2926 دارد:
«فَغَضِبَتْ فَاطِمَةُ بِنْتُ رسول اللَّهِ فَهَجَرَتْ أَبَا بَكْرٍ فلم تَزَلْ مُهَاجِرَتَهُ حتى تُوُفِّيَتْ»
فاطمه از ابوبکر غضبناک شد و این غضبش هم تا آخر عمر بود تا از دنیا رفت.
الجامع الصحيح المختصر؛ اسم المؤلف: محمد بن إسماعيل أبو عبدالله البخاري الجعفي الوفاة: 256، دار النشر: دار ابن كثير , اليمامة - بيروت - 1407 - 1987، الطبعة: الثالثة، تحقيق: د. مصطفى ديب البغا، ج 3، ص 1126، ح 2926
این کتاب «کافی» و «بحار» و «وسائل» نیست؛ کتاب «صحیح بخاری» است؛ پس خلاصه آنچه که در این سوال مطرح شد بالاترین فضیلت صدیقه طاهره حدیث «فاطمةُ بضعةٌ منی» است و این هم به خاطر اینکه ملاک حق و باطل بعد از رحلت پیغمبر و افتراق به امت به 73 فرقه خواهد بود.
آیا زنان ما حاضرند از این سیره حضرت زهرا (سلام الله علیها) الگو بگیرند!؟
یکی از نکاتی که وجود دارد این است که باید امروز تمام زنان عالم، فاطمه را الگوی زندگی خودشان قرار بدهند و از صدیقه طاهره، در مشکلات زندگی الگو بگیرند.
الان همگی میدانیم یکی از عواملی که جوانهای ما تن به ازدواج نمیدهند، چه آقایان و چه خانمها، به خاطر هزینههای سنگین زندگی است و شرط و شروطی که معمولاً پدر و مادر دختر یا خود دختر میخواهد بر همسر آیندهاش تحمیل کند.
این با اخلاق فاطمی نمیسازد، با سیره فاطمی نمیسازد. روایتی را مرحوم «علامه مجلسی» در کتاب «بحار الانوار» جلد 41، صفحه 30 نقل میکند و خاصه و عامه این روایت را نقل کردند.
روزی علی (علیه السلام) صبح گاهان احساس گرسنگی کرد از حضرت زهرا طعامی خواستند. حضرت فرمود ما دو روز است در خانه غذا نداریم:
«آثَرْتُ بِهِ عَلَى نَفْسِي وَ عَلَى الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْن»
فرمود: من آنچه که سهم خودم بوده در اختیار حسن و حسین قرار دادم و خودداری کردم و چیزی نگفتم.
«فَقَالَ أَلَا أَعْلَمْتِينِي فَأَتَيْتُكُمْ بِشَيْءٍ»
حضرت امیر فرمودند زهرا جان چرا به من نگفتی تا غذا تهیه کنم؟
«فَقَالَتْ يَا أَبَا الْحَسَنِ إِنِّي لَأَسْتَحْيِي مِنْ إِلَهِي»
بحار الأنوارالجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (ط - بيروت)؛ نویسنده: مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، ناشر: دار إحياء التراث العربي، محقق/ مصحح: جمعی از محققان، ج 41، ص 30
دوستان این را دقت کنند نمیگوید «لَأَسْتَحْيِي مِنْک»! از تو خجالت کشیدم، زندگی خدایی و الهی یعنی این:
(صِبْغَةَ اللَّهِ)
اين است نگارگري الهي
زندگی که رنگ خدای بگیرد.
(وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً وَنَحْنُ لَهُ عَابِدُونَ)
و کيستخوشنگارتر از خدا و ما او را پرستندگانيم!
سوره بقره (2): آیه 138
از رنگ خدای بهتر، رنگ بهتری هم است؟ حضرت زهرا میفرماید:
«إِنِّي لَأَسْتَحْيِي مِنْ إِلَهِي أَنْ أُكَلِّفَكَ مَا لَا تَقْدِرُ عَلَيْهِ»
از خدا حیاء کردم، تو را وادار کنم به چیزی که فعلاً در توانت نیست.
بحار الأنوارالجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (ط - بيروت)؛ نویسنده: مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، ناشر: دار إحياء التراث العربي، محقق/ مصحح: جمعی از محققان، ج41، ص30
دوستان عزیز! آیا واقعاً زنهای ما در امور زندگی اینچنین هستند؟ یا آن دسته از خانمهایی که دارند عرائض ما را میشنوند و این حدیث شریف را ملاحظه میکنند، و من مقید هستم جلد و صفحه کتاب را هم نشان بدهم که خود عزیزان بهتر مطالعه کنند، شاید از مطالعه عزیزان نکاتی به ذهنشان بیاید که به زبان ما نمیآید یا ما فرصت آن را نداریم.
آیا خانمها در زندگی اینچنین هستند؟ آیا حاضر هستند حتی یک شب بدون شام سر به رختخواب بگذارند و خجالت بکشند که از همسرشان درخواست کنند و یا او را وادار کنند با قرض و ... دیگر وسائل زندگی یا وسائل آذوقه را فراهم بکند؟
نکته بعدی باز در «بحار الأنوار» جلد 43 است. تعبیری دارد این هم تعبیر خیلی زیبایی است. خوشا آن دسته از خانمهایی که اینچنین هستند. فرمود:
«فَوَ اللَّهِ مَا أَغْضَبْتُهَا وَ لَا أَكْرَهْتُهَا عَلَى أَمْرٍ حَتَّى قَبَضَهَا اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ»
قسم به خدا یک دفعه زهرا را به غضب وا نداشتم و خاطر او را نیازردم، تا روزی که از دنیا رفت.
و همچنین:
«وَ لَا أَغْضَبَتْنِي وَ لَا عَصَتْ لِي أَمْراً »
یک بار زهرا در عمر، من را ناراحت نکرد و کوچکترین نافرمانی از من نکرد.
«وَ لَقَدْ كُنْتُ أَنْظُرُ إِلَيْهَا فَتَنْكَشِفُ عَنِّي الْهُمُومُ وَ الْأَحْزَان»
وقتی من به زهرا نگاه میکردم تمام غصههایم برطرف میشد.
بحار الأنوارالجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (ط - بيروت)؛ نویسنده: مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، ناشر: دار إحياء التراث العربي، محقق/ مصحح: جمعی از محققان، ج 43، ص 134
خوشا به حال آن زن و مردی که بعد از مدتها زندگی کردن، این ویژگی در پرونده عمرشان باشد که مرد، هرگز مایه رنجش قلب زن را فراهم نکند، زن هم مایه رنجش قلب شوهر را فراهم نکند.
ولی تمام اینها به همان روایت اول بر میگردد که حضرت در زندگی چیزی را بر علی تحمیل نکرد.
یکی از عوامل رنجش در زندگیها همین است، یکی از عوامل رنجشها این است که بعضی از خواستههایی خانمها دارند که مرد توانایی برآوردن آن خواهشها را ندارد و این باعث بگو مگو و ایجاد ناراحتی و کدورت میشود. این یک نکته بود که عرض کردم.
برتری حضرت زهرا (سلام الله علیها) بر «عایشه» و حتی «ابوبکر» و «عمر»!
در کتب اهلسنت هم نکتهای است که قابل توجه است. اینها با آن همه فضائلی که برای «عایشه» نقل کرده اند و حتی میگویند پیغمبر فرمود:
«خذوا ثلثي دينكم عن الحميراء»
دو سوم دینتان را از عایشه بگیرید!
روح المعاني في تفسير القرآن العظيم والسبع المثاني؛ اسم المؤلف: العلامة أبي الفضل شهاب الدين السيد محمود الألوسي البغدادي الوفاة: 1270هـ، دار النشر: دار إحياء التراث العربي – بيروت، ج3، ص 155
و فضائل زیادی نقل کردند که حالا این فضائل تا چه اندازه درست است یا درست نیست و در زمان «بنی امیه» ساختند یا ... معلوم نیست. خود «ابن تیمیه» هم تصریح دارد که خیلی از فضائلی که برای صحابه ساخته شده در زمان «بنی امیه» بوده است.
ولی منصفین اهلسنت بر این عقیده هستند که هر چه «عایشه» فضلیت داشته باشد، از «عایشه» بگذریم، حضرت خدیجه (سلام الله علیها) که یکی از بهترین همسران پیغمبر اکرم است که خودش و تمام زندگیش را وقف اسلام و رسول اکرم کرده و جبرئیل سلام خدا را به رسول اکرم عرضه میدارد که به خدیجه برساند؛ ولی با همه این حال:
«قال السبكي الكبير كما تقدم لعائشة من الفضائل ما لا يحصى»
«سبکی کبیر» میگوید «عایشه» فضائل زیادی دارد
«ولكن الذي نختاره»
آنچه که ما او را به عنوان دین اختیار میکنیم
«ندين الله به ان فاطمة أفضل من خديجة ثم عائشة»
حضرت زهرا از حضرت «خدیجه» و «عایشه» افضل است!
فتح الباري شرح صحيح البخاري؛ اسم المؤلف: أحمد بن علي بن حجر أبو الفضل العسقلاني الشافعي الوفاة: 852، دار النشر: دار المعرفة - بيروت، تحقيق: محب الدين الخطيب، ج 7، ص 139
«تفسیر آلوسی» هم همین عبارت را با اینکه «سلفی المذهب» است در جلد 3 تفسیرش صفحه 156 دارد که: "افضل زنان عالم، زهراست بعد از زهرا، مادرش، بعد از او «عایشه» است."
جناب «مناوی» که از علمای بزرگ اهلسنت است و تقریباً میشود گفت شخصیت کم نظیر است در کتاب «فیض القدیر شرح جامع الصغیر» جلد 4 تعبیری میآورد بر اینکه:
«من سبها كفر لأنه يغضبه وأنها أفضل من الشيخين»
هر کس نسبت به حضرت زهرا جسارت کند کافر است. سب زهرا موجب غضب پیغمبر است. حضرت زهرا از ابوبکر و عمر هم افضل است.
فيض القدير شرح الجامع الصغير؛ اسم المؤلف: عبد الرؤوف المناوي الوفاة: 1031 هـ، دار النشر: المكتبة التجارية الكبرى - مصر - 1356هـ، الطبعة: الأولى، ج 4، ص 421
و همچنین از «سبکی» نقل میکند:
«قال السبكي الذي ندين الله به إن فاطمة أفضل ثم خديجة ثم عائشة»
التيسير بشرح الجامع الصغير؛ اسم المؤلف: الإمام الحافظ زين الدين عبد الرؤوف المناوي الوفاة: 1031هـ، دار النشر: مكتبة الإمام الشافعي - الرياض - 1408هـ - 1988م، الطبعة : الثالثة، ج 2، ص 166
این میتواند یک نکته ظریفی برای ما باشد، بر اینکه صدیقه طاهره از تمام زنان پیغمبر و حتی از «شیخین» که آقایان اهلسنت برایشان نماد قداست قرار گرفته، افضل است.
فضیلتی از حضرت زهرا (سلام الله علیها) که امیرالمؤمنین هم آن را نداشت!
یکی از ویژگیهایی که در حضرت زهرا (سلام الله علیها) است که ما یا نمیبینیم در هیچ جا نسبت به هیچ یک از صحابه، حتی نسبت به حضرت امیر و یا به قدری کم وارد شده که به چشم نمیخورد.
«حاکم نیشابوری» در «مستدرک» جلد 3، صفحه 167 روایتی را از «عایشه» نقل میکند که میگوید:
«ما رأيت أحدا كان أشبه كلاما وحديثا من فاطمة برسول الله»
من بعد از پیغمبر کسی را شبیه پیغمبر از نظر سخن گفتن و کلام جز فاطمه ندیدم!
عزیزان این جمله را دقت کنند.
«وكانت إذا دخلت عليه رحب بها»
وقتی که زهرای مرضیه وارد محضر پیغمبر میشد به او خوشامد میگفت.
«وقام إليها»
این را جناب آقای «دکتر رفیعی» نقل میکرد که من در محضر «مقام معظم رهبری» این روایت را خواندم، وقتی خدمت «مقام معظم رهبری» آمدم، ایشان فرمودند این «وقام الیها» را خوب معنا کنید.
معنایش این نیست که پیغمبر تمام قد در برابر حضرت زهرا ایستاد نه، «قامَ الیها» یعنی ایستاد و به استقبال زهرا رفت و به طرف زهرا رفت!
«فأخذ بيدها فقبلها »
دست زهرا را گرفت و بوسید.
«وأجلسها في مجلسه»
همان جایی که خودش نشسته بود زهرای مرضیه را نشاند.
و جالب هم این است که «حاکم نیشابوری» میگوید:
«هذا حديث صحيح على شرط الشيخين ولم يخرجاه»
این صحیح است شرائط «بخاری» و «مسلم» دارد ولی آن دو این روایت را نیاوردند.
المستدرك على الصحيحين؛ اسم المؤلف: محمد بن عبدالله أبو عبدالله الحاكم النيسابوري الوفاة: 405 هـ، دار النشر: دار الكتب العلمية - بيروت - 1411هـ - 1990م، الطبعة: الأولى، تحقيق: مصطفى عبد القادر عطا، ج 3، ص 167، ح 4732
بیننده جناب آقای «امید» از «خمینی شهر» پشت خط هستند. من در خدمت این عزیز هستم. بفرمایید:
بیننده (آقای امید از خمینی شهر):
سلام حضرت استاد! خیلی خوشحالیم که مجددا شما را در قاب تلویزیون میبینم. اولاً یک خسته نباشید خدمت شما عرض کنم که این جور برنامهها را پایه ریزی میکنید، مخصوصاً «شبکههای وهابی» با وقاحت تمام چند شب پیش یکی از مجریهای «شبکههای وهابی - عقیل بیعقل» یک برنامهای گذاشته بود و با وقاحت تمام مطرح میکرد که حضرت زهرا یک شکایتی به جناب خلیفه اول انجام داد، و بعد از آن خلیفه اول - با همین لفظ هم میگفت - خلیفه اول گفت: دخترم یک چنین روایتی را ما داریم که فرزندان پیغمبر ارث نمیبرند، حضرت زهرا هم گفت دست شما درد نکند و دلخوریها و ماجراها تمام شد.
ما هر چقدر تماس گرفتیم بگوییم پس آن روایتی که: «فلم تَزَلْ مُهَاجِرَتَهُ حتى تُوُفِّيَتْ» چه میشود؟ به هیچ عنوان اصلاً حاضر نیستند وصل کنند و جواب مخاطبینشان را بدهند، و ارزشی برای مخاطبینشان قائل نیستند. در این دوره زمانه وجود چنین برنامههای بصیرت افزائی واقعاً جای شکر دارد. حضرت استاد یک سوالی هم داشتم.
آیت الله دکتر حسینی قزوینی:
بفرمایید، البته در رابطه با این فرمایش حضرتعالی ما عرض کردیم در «صحیح بخاری» جلد 4، صفحه 42، حدیث 3093، باز جلد 4، صفحه 210، حدیث 3714؛ جلد 4، صفحه 85 و حدیث 4240 دارد که:
«إنّ فاطمة بِنْت رسول الله غضبت علی ابي بكر فلم تكلمه حتی توفیّت»
خیلی واضح و روشن است و مهمتر از همه اینکه اگر تماس گرفتید، بفرمایید آقای «مسلم» در صحیح خودش حدیث 1757 از قول خلیفه دوم نقل میکند که وقتی ابوبکر گفت: «نحن معاشر الانبیاء لانُورَثُ ما تركنا صَدَقَةٌ»؛ خطاب به امیرالمؤمنین و «عباس» گفت:
«فَرَأَيْتُمَاهُ كَاذِبًا آثِمًا غَادِرًا خَائِنًا»
صحيح مسلم؛ اسم المؤلف: مسلم بن الحجاج أبو الحسين القشيري النيسابوري الوفاة: 261، دار النشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت، تحقيق: محمد فؤاد عبد الباقي، ج3، ص 1378، ح 1757
وقتی این را مطرح کرد، علی (علیه السلام) و «عباس» رأیشان این بود که او، هم کاذب، هم آثم، هم خائن و هم حیلهگر است. مگر میشود زهرای مرضیه قانع شده باشد!؟ امیرالمؤمنین که خلیفه چهارم شما است بیاید این تعبیر را به کار ببرد.
این عبارت نص صریح «مسلم» است، من آدرسش را دوباره تکرار میکنم که یاد عزیزان باشد جلد 5، صفحه 152، چاپ دار الفکر «بیروت»، حدیث 4468. حالا سوالتان را بفرمایید.
بیننده:
خیلی ممنون حضرت استاد! ما با جماعتی طرف هستیم که به لنز دوربین زُل میزنند و دروغ میگویند و هیچ ابائی هم ندارند. حضرت استاد! در رابطه با نشانههای «فرقه ناجیه» که روایتش را الان فرمودید آیا به طور خاص در کتب اهلسنت به نشانههای این «فرقه ناجیه» که اهل بهشت هستند اشارهای شده یا نه؟
آیت الله دکتر حسینی قزوینی:
الی ماشاء الله اشاره شده است؛ چون بنایم بر این است که هر چه ما عرض میکنیم تصاویر کتابهایشان را هم نشان بدهیم، شما ببینید این در کتاب «تاریخ دمشق» جلد 42، صفحه 371 است. پیغمبر اکرم بعد از آنکه آیه شریفه:
(إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولَئِكَ هُمْ خَيرُ الْبَرِيةِ)
(اما) کساني که ايمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند، بهترين مخلوقات (خدا)يند!
سوره بینه (98): آیه 7
را خواند، فرمود:
«والذي نفسي بيده»
حضرت به علی ابن ابیطالب اشاره کرد و فرمود: قسم به خدایی که جان من در قبضه قدرت اوست:
«إن هذا وشيعته لهم الفائزون يوم القيامة»
این علی و شیعیانش رستگاران در قیامت هستند.
تاريخ مدينة دمشق وذكر فضلها وتسمية من حلها من الأماثل؛ اسم المؤلف: أبي القاسم علي بن الحسن إبن هبة الله بن عبد الله الشافعي الوفاة: 571، دار النشر: دار الفكر - بيروت - 1995، تحقيق: محب الدين أبي سعيد عمر بن غرامة العمري، ج 42، ص 371
از این واضحتر و روشنتر؟ روایات متعددی ما بر این مسئله داریم. از جمله در کتاب «فضائل الصحابه» آقای «احمد ابن حنبل» جلد 2، صفحه 654، حدیث 1115:
«يا علي أبشر فإنك وأصحابك وشيعتك في الجنة»
فضائل الصحابة؛ اسم المؤلف: أحمد بن حنبل أبو عبد الله الشيباني الوفاة: 241، دار النشر: مؤسسة الرسالة - بيروت - 1403 - 1983، الطبعة: الأولى، تحقيق: د. وصي الله محمد عباس، ج2، ص654، ح 1115
حضرت از این واضحتر و روشنتر بفرماید؟
بیننده:
خیلی ممنون حضرت استاد استفاده کردیم.
آیت الله دکتر حسینی قزوینی:
از حضرتعالی تشکر میکنیم موفق و مؤید باشید التماس دعا. ما از همه عزیزانی که این برنامه را تدارک دیدند مخصوصاً «حوزه علمیه مشهد» و از جوار بارگاه ملکوتی آقا امام هشتم و همه عزیزانی که دست اندرکار این برنامه بودند تشکر میکنیم، امیدواریم که ان شاء الله هدیه کوچکی به پیشگاه زهرای مرضیه، اولین شهیده راه ولایت باشد.
به خون دیده بنویسید بر دیوار این کوچه / که اینجا کشته راه ولایت گشته بانویی!
«والسلام علیکم ورحمة الله وبرکاته»